مایع لباسشویی
مایع لباسشویی ، نوعی پاک کننده می باشد که برای تمیز کردن لباس ها اضافه می گردد .
از سال ۱۹۵۰ مایع لباسشویی به عرصه بازارهای مختلف وارد شد و طرفداران زیادی را
نسبت به پودر لباسشویی جذب خود کرد .
از زمان های قدیم افزودنی های شیمیایی برای تسهیل شستشوی دستی لباس با آب ، استفاده
می شدند . در ایتالیا ترکیبی از گوگرد ، آب و زغال چوب ، برای تمیز کردن لباس استفاده
می گردید و در مصر مخلوطی از خاکستر وسیلیکات ، برای نرم شدن آب استفاده می گردید .
صابون ها جز اولین مواد شوینده هستند . در دهه ی ۱۹۳۰ ، به لحاظ تجاری به الکل چرب توسعه
داده شده و به استر سولفات ، تبدیل شد . این مواد پاک کننده به طور عمده در صنعت تا
پس از جنگ جهانی دوم استفاده می شدند .
فرمولاسیون مایع لباسشویی برای حذف خاک های ترکیبی از سطوح فیبر تهیه
شده است . از دیدگاه شیمیایی خاک می تواند به هر کدام از موارد زیر گفته شود :
– خاک محلول در آب مانند قند ها ، نمک های معدنی ، اوره و پوسیدگی .
– خاک های ذرات جامد مانند زنگ زدگی ، اکسید فلزی ، دوده ( کربن سیاه) ، کربنات ها ، سیلیکات ها و هوموس.
– خاک های هیدرو فوب مانند چربی های حیوانی ، روغن های گیاهی ، چربی پوست ، روغن معدنی وروغن.
این مواد طی فرایند هیدرولیز به کمک آنزیم ها و گرما تبدیل به ذرات کوچکتر شده و
سپس توسط سورفاکتانت ها جذب می شوند . مواد شوینده ممکن است شامل : مواد اولیه ،
سورفاکتانت ها ، سفید کننده ها ، آنزیم ها ، مهار کننده خوردگی ، رنگ های
نوری ، مهار کننده ی انتقال رنگ ، رنگ ها ، پر کننده ها باشد.
– سورفاکتانت ها
سورفاکتانت ها ، مسئول تمیز نمودن در مواد شوینده هستند . این عمل با جذب و امولسیون خاک به آب و کاهش تنش سطحی آب به منظور بهبود خیس شدن انجام می شود.
مواد شوینده اغلب حاوی سورفاکتانت های آنیونی ، غیر یونی و کاتیونی هستند.
سورفاکتانت های کاتیونی معمولا با مواد شوینده آنیونی سازگاری ندارند و عملکرد سیستم تمیز کردن ضعیفی دارند ؛ و از این رو فقط برای اثرات خاصی از قبیل ؛ نرم کننده های پارچه ، عوامل ضد انسداد ، باکتری کش ها استفاده می شوند . اکثر مواد شوینده از ترکیبی از سورفاکتانت های مختلف برای تعادل عملکرد خود استفاده می کنند .
– سفید کننده ها
هدف اصلی سفیدکننده ها ، حذف لکه های آلی بر اثر فرایند اکسیداسیون می باشد که معمولا از مشتقات گیاهی (به عنوان مثال کلروفیل، آنتوسیانین ، تانین ها ، اسید های هومیک و رنگدانه های کاروتینوئید) هستند . سفید کننده های خانگی ( هیپو کریت سدیم) شامل سفید کننده های مدرن نمی شود.
مواد شستشو سفید کننده معمولا شامل ترکیبات جانبی پراکسید هیدروژن مانند ( پر بورات سدیم و پر کربنات سدیم) می باشند ، که به صورت مواد جامد غیر فعالی هستند که هنگام واکنش با آب ، پر اکسید هیدروژن انتشار می دهند .
فعال کننده های سفید کننده مانند: تترا استیل اتیلن دیامین(TAED )نیز به مقدار زیادی استفاده می شوند، این واکنش با پر اکسید هیدروژن محصولی موثرتر به نام پر استیک اسید ، به ویژه در دمای پایئن تر تولید می کند.
– آنزیم ها
استفاده از آنزیم های مایع لباسشویی توسط اتودرم در سال ۱۹۱۳ معرفی شد. اولین مرحله آماده سازی، استخراج پانکراس از کشتار حیوانات بود و این آنزیم ها در برابر محیط قلیایی و سفید کننده ناپایدار بودند.
این تکنولوژی در بخش دوم قرن حاضر، با در دسترس بودن آنزیم های باکتریایی مقاوم به حرارت ، تبدیل به جریان اصلی شده است.
کاربرد آنزیم ها تخریب لکه های مقاوم از پروتئین (شیر،
کاکائو، زرده تخم مرغ)، چربی ها ( شکلات، چربی ها،
روغن)، نشاسته ( آرد و لکه های سیب زمینی) و سلولز
(فیبریل پنبه آسیب دیده ، سبزیجات و میوها).
هر نوع لکه نیاز به نوع خاصی آنزیم دارد: پروتئاز برای
پروتئین ها ، لیپاز برای چربی ها ، آلفا- آمیلاز برای
کربوهیدراتها و سلولاز برای سلولز.
– سایر ترکیبات
بسیاری از مواد افزودنی دیگر بسته به فرمولاسیون
اضافه می شوند . این مواد افزودنی باعث تغییر خواص
فوم (کف کنندگی) می شوند . سایر مواد تشکیل دهنده ، ویسکوزیته محلول را افزایش یا کاهش می دهد و یا مواد تشکیل دهنده ی دیگر را حل میکند.
مهار کننده های خوردگی از آسیب به تجهیزات شستشو جلوگیری می کند.
تعدادی از مواد تشکیل دهنده خواص زیبایی شناسی(حفظ کیفیت پارچه) عبارتند از:
– روشن کننده ی نوری
– نرم کننده ی پارچه ها
– رنگ ها